Strona Bierna w Języku Angielskim: Kompletny Przewodnik z Przykładami i Ćwiczeniami
Strona bierna (passive voice) w języku angielskim to jedna z kluczowych konstrukcji gramatycznych. Często sprawia trudności uczącym się, ale jej zrozumienie i opanowanie otwiera drzwi do bardziej zaawansowanego poziomu językowego. Ten artykuł ma na celu dogłębne omówienie strony biernej, od podstawowych definicji po zaawansowane zastosowania, z licznymi przykładami i praktycznymi wskazówkami.
Co to jest Strona Bierna? Definicja i Charakterystyka
Strona bierna to konstrukcja gramatyczna, w której podmiot zdania nie wykonuje czynności, lecz jest jej odbiorcą. Innymi słowy, nacisk kładziony jest na samą czynność i jej skutek, a nie na osobę lub rzecz, która ją wykonuje. W zdaniu w stronie biernej, podmiot doświadcza akcji, zamiast ją inicjować.
Przykład:
- Strona czynna: The dog chased the cat. (Pies gonił kota.) – Pies (podmiot) wykonuje czynność (gonienie).
- Strona bierna: The cat was chased by the dog. (Kot był goniony przez psa.) – Kot (podmiot) odbiera czynność (bycie gonionym).
W zdaniu biernym „kot” jest podmiotem, ale to on doświadcza akcji. Wykonawca czynności (pies) jest często pomijany lub wprowadzany za pomocą przyimka „by”.
Strona bierna jest narzędziem, które pozwala na:
- Skupienie uwagi na czynności lub jej rezultacie: The window was broken. (Okno zostało zbite.) – Pomijamy kto to zrobił, skupiamy się na fakcie, że okno jest zbite.
- Ominięcie nieznanego lub nieistotnego wykonawcy: The law was passed last year. (Prawo zostało uchwalone w zeszłym roku.) – Nie wiemy lub nie musimy wiedzieć, kto dokładnie uchwalił prawo.
- Zachowanie formalnego tonu: The experiment was conducted under strict supervision. (Eksperyment został przeprowadzony pod ścisłym nadzorem.) – Typowe dla raportów i tekstów naukowych.
Dlaczego Strona Bierna Jest Przydatna? Konteksty Użycia
Strona bierna nie jest tylko alternatywną formą gramatyczną. Ma ona konkretne zastosowania i może znacząco wpłynąć na sposób, w jaki przekazujemy informacje. Oto kilka powodów, dla których warto ją znać i umieć stosować:
- Teksty formalne i akademickie: W raportach naukowych, pracach dyplomowych, artykułach naukowych i dokumentach urzędowych strona bierna pomaga zachować obiektywny i profesjonalny ton. Umożliwia skupienie się na faktach i wynikach, a nie na osobie, która je osiągnęła. Badania pokazują, że w niektórych dziedzinach nauki, np. w chemii, nawet 70% zdań używa strony biernej.
- Gdy wykonawca czynności jest nieznany lub nieistotny: Jeśli nie wiemy, kto wykonał daną czynność, lub jeśli ta informacja nie jest ważna dla przekazywanego komunikatu, strona bierna jest idealnym rozwiązaniem. Na przykład: The car was stolen last night. (Samochód został skradziony zeszłej nocy.)
- Podkreślenie ofiary lub odbiorcy działania: Chcemy zwrócić uwagę na osobę lub rzecz, która doświadczyła danej akcji. Na przykład: The victim was rescued by firefighters. (Ofiara została uratowana przez strażaków.)
- Unikanie bezpośredniego wskazywania winy lub odpowiedzialności: W sytuacjach, gdy chcemy być taktowni lub uniknąć oskarżeń, strona bierna pozwala na łagodne przedstawienie faktów. Na przykład: Mistakes were made. (Popełniono błędy.)
Statystyki: Badania lingwistyczne pokazują, że użycie strony biernej jest znacznie częstsze w piśmie formalnym niż w mowie potocznej. W tekstach naukowych i prawniczych może stanowić nawet 20-30% wszystkich zdań.
Jak Tworzyć Zdania w Stronie Biernej? Krok po Kroku
Podstawowa formuła tworzenia zdań w stronie biernej jest następująca:
Podmiot (odbiorca czynności) + czasownik „to be” (w odpowiedniej formie) + czasownik główny w III formie (Past Participle) + (opcjonalnie) „by” + wykonawca czynności
Krok 1: Zidentyfikuj podmiot, czasownik i dopełnienie w zdaniu czynnym.
Krok 2: Zamień podmiot i dopełnienie miejscami. Dopełnienie z zdania czynnego staje się podmiotem w zdaniu biernym.
Krok 3: Użyj czasownika „to be” w odpowiedniej formie (zależnej od czasu gramatycznego zdania pierwotnego). Pamiętaj o zgodności liczby podmiotu i czasownika „to be”.
Krok 4: Użyj trzeciej formy (Past Participle) czasownika głównego z zdania czynnego.
Krok 5: Opcjonalnie, dodaj frazę „by” + wykonawca czynności, jeśli chcesz go wskazać.
Przykłady:
- Strona czynna: Shakespeare wrote Hamlet. (Shakespeare napisał Hamleta.)
- Strona bierna: Hamlet was written by Shakespeare. (Hamlet został napisany przez Shakespeare’a.)
- Strona czynna: The students are cleaning the classroom. (Uczniowie sprzątają klasę.)
- Strona bierna: The classroom is being cleaned by the students. (Klasa jest sprzątana przez uczniów.)
Formy czasownika „to be” w różnych czasach:
| Czas | Forma „to be” | Przykład |
|---|---|---|
| Present Simple | is/are | The letter is delivered daily. |
| Present Continuous | is being/are being | The house is being painted. |
| Past Simple | was/were | The car was repaired yesterday. |
| Past Continuous | was being/were being | The food was being cooked when the guests arrived. |
| Present Perfect | has been/have been | The cake has been eaten. |
| Past Perfect | had been | The report had been finished before the deadline. |
| Future Simple (will) | will be | The project will be completed next week. |
| Future Perfect | will have been | The house will have been sold by the end of the year. |
| Modal verbs (can, should, must) | can be/should be/must be | The problem can be solved easily. |
Alternatywne Konstrukcje: 'Have Something Done’ i 'Get Something Done’
Oprócz standardowej konstrukcji strony biernej, istnieją alternatywne sposoby wyrażania podobnych znaczeń. Dwie popularne konstrukcje to:
- Have something done: Używana, gdy zlecamy komuś wykonanie czynności za nas. Podkreśla fakt, że ktoś inny wykonuje daną czynność.
- Get something done: Ma podobne znaczenie do „have something done”, ale jest mniej formalna.
Struktura „Have something done”:
Podmiot + have + przedmiot + czasownik w III formie (Past Participle)
Przykład: I had my car repaired. (Naprawiłem samochód. – zleciłem to komuś.)
Struktura „Get something done”:
Podmiot + get + przedmiot + czasownik w III formie (Past Participle)
Przykład: I need to get my hair cut. (Muszę obciąć włosy. – zlecę to komuś.)
Różnice między „have” a „get”:
- „Have” jest bardziej formalne i często używane w piśmie.
- „Get” jest bardziej potoczne i częściej używane w mowie.
- „Get” może również wyrażać trudność lub wysiłek włożony w wykonanie czynności.
Strona Bierna w Różnych Czasach: Przykłady i Zastosowania
Strona bierna może być używana w różnych czasach gramatycznych. Ważne jest, aby pamiętać o odpowiedniej formie czasownika „to be” i trzeciej formie czasownika głównego.
Przykłady w różnych czasach:
- Present Simple: The dishes are washed every day. (Naczynia są myte codziennie.)
- Present Continuous: The house is being built right now. (Dom jest właśnie budowany.)
- Past Simple: The letter was sent yesterday. (List został wysłany wczoraj.)
- Past Continuous: The room was being cleaned when I arrived. (Pokój był sprzątany, kiedy przybyłem.)
- Present Perfect: The book has been read. (Książka została przeczytana.)
- Past Perfect: The project had been finished before the deadline. (Projekt został ukończony przed terminem.)
- Future Simple (will): The meeting will be held tomorrow. (Spotkanie odbędzie się jutro.)
- Future Perfect: The work will have been completed by next week. (Praca zostanie ukończona do przyszłego tygodnia.)
- Modal Verbs (can, should, must): The problem can be solved. (Problem może być rozwiązany.)
Strona Bierna i Konstrukcje Bezososbowe: „It is Said That…”
Konstrukcje bezosobowe w stronie biernej są używane, gdy nie chcemy lub nie możemy wskazać wykonawcy czynności. Najczęstsze konstrukcje to:
- It is said that… (Mówi się, że…)
- It is believed that… (Uważa się, że…)
- It is known that… (Wiadomo, że…)
- It is reported that… (Donosi się, że…)
Przykłady:
- It is said that cats have nine lives. (Mówi się, że koty mają dziewięć żyć.)
- It is believed that aliens exist. (Uważa się, że istnieją kosmici.)
- It is known that smoking is harmful to health. (Wiadomo, że palenie szkodzi zdrowiu.)
- It is reported that the accident was caused by speeding. (Donosi się, że przyczyną wypadku była nadmierna prędkość.)
Ćwiczenia i Praktyczne Zastosowanie: Sprawdź Swoją Wiedzę!
Najlepszym sposobem na opanowanie strony biernej jest ćwiczenie. Oto kilka propozycji ćwiczeń:
- Przekształcanie zdań z strony czynnej na bierną:
- The chef cooked the dinner. -> The dinner was cooked by the chef.
- The company is launching a new product. -> A new product is being launched by the company.
- They have built a new bridge. -> A new bridge has been built.
- Uzupełnianie luk w zdaniach w stronie biernej:
- The car ________ (repair) yesterday. (The car was repaired yesterday.)
- The report ________ (finish) by tomorrow. (The report will be finished by tomorrow.)
- Tworzenie zdań w stronie biernej na podstawie podanych słów:
- (letter / send / yesterday) -> The letter was sent yesterday.
- (house / paint / now) -> The house is being painted now.
- Tłumaczenie zdań z języka polskiego na angielski w stronie biernej:
- Książka została napisana przez znanego autora. -> The book was written by a famous author.
- Samochód jest naprawiany. -> The car is being repaired.
Podsumowanie i Dalsza Nauka
Strona bierna w języku angielskim to skomplikowana, ale niezwykle przydatna konstrukcja gramatyczna. Jej opanowanie wymaga zrozumienia zasad tworzenia, kontekstów użycia oraz regularnych ćwiczeń. Pamiętaj, że praktyka czyni mistrza! Im więcej będziesz ćwiczyć, tym łatwiej będzie Ci posługiwać się stroną bierną w różnych sytuacjach komunikacyjnych.
Kontynuuj naukę, korzystaj z dostępnych materiałów edukacyjnych, rozwiązuj ćwiczenia i nie bój się eksperymentować z językiem. Powodzenia!
